bq1  5.Βαθύ-Εξωκλήσι Αγ. Ανδρέα
    
Παραθαλάσσια διαδρομή σε ένα υπέροχο τοπίο που καταλήγει στο γραφικό εξωκλήσι του Αγίου Ανδρέα, στην άκρη του κάβου του λιμανιού. Βρίσκεστε στη θέση του παλιού καρνάγιου, λίγο έξω από την πόλη, και βαδίζετε κάτω από τις δεντροστοιχίες των ευκαλύπτων, ενώ αριστερά απλώνεται γαλήνιο το λιμάνι. Η είσοδος του δεν φαίνεται και το λιμάνι μοιάζει με λίμνη. Αριστερά η όμορφη παραθαλάσσια πολίχνη, πάνω βλοσυρό το Πεταλιάτικο βουνό, στο βάθος το Περαχώρι και πιο μπροστά η Παλαιοχώρα, η ενετική πρωτεύουσα του νησιού. Περνάτε τον κολπίσκο με τους δύο μικρούς μόλους για τα ψαροκάικα και πλησιάζετε στο πιο στενό σημείο του κόλπου. Ένα σύντομο μονοπάτι θα σας οδηγήσει στο μικρό φρούριο που έκτισαν οι Γάλλοι κυρίαρχοι του νησιού στην κορυφή του υψώματος, με τα δύο μεγάλα ενετικά κανόνια να επιτηρούν την είσοδο του κόλπου. Ένα ακόμα φρούριο στην απέναντι ακτή εξασφάλιζε τον έλεγχο του λιμανιού. Κατεβαίνετε από το φρούριο και φτάνετε στην μικρή αμμουδερή παραλία της Λούτσας. Στην άκρη της παραλίας βρίσκετε το μ,ονοπάτι που οδηγεί στο εκκλησάκι στην άκρη του κάβου.
1 Vathy ©Julia Klimi
2 Ithaca Trails Route 5 Vathy  St. Andreas Chapel
Καθώς βαδίζετε σχεδόν στο επίπεδο της θάλασσας, στις βραχώδεις ακτές του μεγάλου κόλπου του Μώλου, η αίσθηση είναι μοναδική! Σε κάποια στροφή βλέπετε το μικρό, κατάλευκο εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα, χτισμένο πάνω στο κύμα - ένα στολίδι στο τοπίο και ένα πρόσχαρο καλωσόρισμα για τους εισπλέοντες στο λιμάνι. Στο λόφο πίσω από το εκκλησάκι, κοντά στον σύγχρονο φάρο, βρίσκεται ο ερειπωμένος λιθόκτιστος φάρος Άγιος Ανδρέας, κτίσμα της Αγγλοκρατίας, ένας από τους παλαιότερους φάρους του Ιονίου. Δίπλα είναιο χτισμένο το μεγάλο πέτρινο οίκημα του φαροφύλακα και η στέρνα. Η επιστροφή είναι καταπληκτική προσομοίωση είσπλου στο λιμάνι. Η εικόνα όταν έξαφμα βλέπετε να ανοίγεται μπροστά σας ο κόλπος του λιμανιού είναι μαγευτική.
Βαθύ
Βαθύ ονομάζεται ο κόλπος-φυσικό λιμάνι της Νοτίου Ιθάκης, αλλά και ο οικισμός που είναι χτισμένος στον μυχό του κόλπου αυτού, η πρωτεύουσα του νησιού. Ο κόλπος ονομάστηκε «Βαθύ», επειδή εισχωρεί σε μεγάλο βάθος στην στεριά. Το μεγάλο οριζόντιο βάθος του, η στενή του είσοδος και το ότι βρίσκεται μέσα στον ευρύτερο κόλπο του Μώλου τον κάνουν ένα από τα ασφαλέστερα φυσικά λιμάνια της Ελλάδας. Από την ονομασία του κόλπου, ονομάστηκε «Βαθύ» και ο οικισμός. Η ονομασία «Βαθύ» αναφέρεται από το 1548 ως ονομασία του λιμανιού. Ως ονομασία του οικισμού αναφέρεται από το 1675. Μελετητές τοποθετούν στον κόλπο Βαθύ τον ομηρικό «λιμένα του Φόρκυνος», όπου οι Φαίακες άφησαν κοιμισμένο τον Οδυσσέα, λόγω της ομοιότητας προς την ομηρική περιγραφή (Οδύσσειας ν 96-101). Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν κατοίκηση στην θέση του σημερινού οικισμού κατά την Ρωμαϊκή Εποχή. Στον Μεσαίωνα το φυσικό λιμάνι Βαθύ αποκτά μεγάλη σπουδαιότητα.
5
5
Με την Ενετοκρατία (1504-1797), οι νέοι κυρίαρχοι της Ιθάκης από την αρχή θεώρησαν σπουδαίο τον κόλπο Βαθύ, τον οποίο είχαν μάθει να εκτιμούν κατά τις ναυμαχίες εκείνων των χρόνων ως ναύσταθμο κατεξοχήν ασφαλή. Έτσι επέλεξαν την θέση της Παλαιοχώρας, στην ευρύτερη περιοχή του κόλπου του Βαθέος, ως διοικητικό κέντρο («πρωτεύουσα») της Ιθάκης. Μέσα στην περίοδο της Ενετοκρατίας, κάτοικοι της Παλαιοχώρας και του Κουνουβάτου άφησαν τους οικισμούς τους και μετοίκισαν κοντά στο λιμάνι και σταδιακά το κέντρο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της Νότιας Ιθάκης μετατοπίστηκε από την Παλαιοχώρα στο Βαθύ. Έτσι, οι Ενετοί μετέφεραν εκεί την διοικητική έδρα του νησιού. Μετά την Ενετοκρατία ο πληθυσμός του Βαθέος ενισχύθηκε από κατοίκους του Περαχωρίου και αργότερα όλης της Ιθάκης που αποφάσισαν να μετοικήσουν στην πρωτεύουσα. Ο πληθυσμός του Βαθέος το 1866, εποχή πληθυσμιακής ακμής, ήταν 4.516 κάτοικοι. Σύμφωνα με την απογραφή 2011 ο πληθυσμός είναι 1.816 κάτοικοι.
 
Βαθύ ονομάζεται ο κόλπος-φυσικό λιμάνι της Νοτίου Ιθάκης, αλλά και ο οικισμός που είναι χτισμένος στον μυχό του κόλπου αυτού, η πρωτεύουσα του νησιού. Ο κόλπος ονομάστηκε «Βαθύ», επειδή εισχωρεί σε μεγάλο βάθος στην στεριά. Το μεγάλο οριζόντιο βάθος του, η στενή του είσοδος και το ότι βρίσκεται μέσα στον ευρύτερο κόλπο του Μώλου τον κάνουν ένα από τα ασφαλέστερα φυσικά λιμάνια της Ελλάδας. Από την ονομασία του κόλπου, ονομάστηκε «Βαθύ» και ο οικισμός. Η ονομασία «Βαθύ» αναφέρεται από το 1548 ως ονομασία του λιμανιού. Ως ονομασία του οικισμού αναφέρεται από το 1675. Μελετητές τοποθετούν στον κόλπο Βαθύ τον ομηρικό «λιμένα του Φόρκυνος», όπου οι Φαίακες άφησαν κοιμισμένο τον Οδυσσέα, λόγω της ομοιότητας προς την ομηρική περιγραφή (Οδύσσειας ν 96-101). Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν κατοίκηση στην θέση του σημερινού οικισμού κατά την Ρωμαϊκή Εποχή. Στον Μεσαίωνα το φυσικό λιμάνι Βαθύ αποκτά μεγάλη σπουδαιότητα.
5
Άγαλμα Οδυσσέα
Έργο της Ιθακήσιας γλύπτριας Κορίνας Κασσιανού, που τοποθετήθηκε το έτος 2011 στον μικρό μόλο της πλατείας στο Βαθύ. Το άγαλμα είναι δισυπόστατο: από την μια πλευρά ο βασιλιάς της Ιθάκης ατενίζει αγέρωχος το πέλαγος και από την άλλη κωπηλατεί με αγωνία και γενναιότητα.
Statue Of Odysseus Vathy
Προτομή Ομήρου
Έργο του γλύπτη Στάθη Αλεξόπουλου, που τοποθετήθηκε το 2011 στην πλατεία του Βαθέος απέναντι από το άγαλμα του Οδυσσέα. Στην βάση της προτομής είναι χαραγμένος ο χρησμός του Μαντείου του Δελφών προς τον αυτοκράτορα της Ρώμης, Αδριανό: «έδος δ’ Ιθακήσιός εστιν. Τηλέμαχος δε πατήρ και Νεστορέη Επικάστη μήτηρ, η μιν έτικτε βροτών πολύ πάνσοφον άνδρα», δηλαδή: «…ως προς την διαμονή του είναι Ιθακήσιος. Πατέρας του ήταν ο Τηλέμαχος και μητέρα του η Επικάστη, της γενιάς του Νέστορα – αυτή τον γέννησε ως τον πιο σοφό ανάμεσα στους ανθρώπους».
Bust of Homer Vathy © Ulrike Egelhaaf Gaiser
Μέγαρο Δρακούλη
Μεγάλο διώροφο λιθόκτιστο κτήριο στο κεντρικότερο σημείο της πόλης, μπροστά στο λιμάνι, αντιπροσωπευτικό δείγμα νεοκλασικού αρχοντικού των αρχών του 20ού αιώνα. Το κτήριο κτίστηκε ως κατοικία του Ιθακήσιου εφοπλιστή Γεωργίου Κων. Δρακούλη (1864-1948). Την πρόσοψη του κτηρίου χαρακτηρίζει η αντιστοιχία των ανοιγμάτων και η συμμετρία ως προς τον κεντρικό άξονα. Την κύρια είσοδο στεγάζει εξώστης, τον οποίο στηρίζουν δύο κίονες ιωνικού ρυθμού και κίονες τετραγωνικής διατομής. Στο προαύλιο μπροστά από το κτήριο υπάρχει τεχνητή λίμνη με δενδροστοιχίες στις παρειές της. Μέρος της θαυμάσιας επίπλωσης του Μεγάρου εκτίθεται στο Ναυτικό και Λαογραφικό Μουσείο.
Hall Drakoulis Vathy © Norbert Segieth f
Strata Marina
«Strata marina» λεγόταν παλαιότερα ο παραθαλάσσιος δρόμος περιμετρικά του λιμανιού του Βαθέος. Έχει μήκος περίπου 2 χιλιόμετρα και είναι έργο της Αγγλοκρατίας (γύρω στο 1840). Πριν φτιαχτεί ο δρόμος αυτός, η θάλασσα έφτανε ως τα σπίτια. Σε κείμενο του 1849 αναφέρεται ως ο «δρόμος της θαλάσσης».
1 Blanc
Ταμπακαριό - Παλιό Καρνάγιο
Παραλιακή θέση λίγο έξω από την πόλη, στο σημείο όπου ξεκινά ο αυτοκινητόδρομος προς Σκίνο. Εδώ βρισκόταν το παλιό καρνάγιο του λιμανιού. Η ονομασία Ταμπακαριό (ή Ταμπακιαριό) προέρχεται από το ταμπάκης = βυρσοδέψης, τεχνίτης που κατεργάζεται δέρματα ζώων (από την τουρκική λέξη tabak = βυρσοδέψης) και υποδηλώνει ότι εδώ υπήρχε εργαστήριο κατεργασίας δερμάτων. Δίπλα στον δρόμο, προς την πλευρά των λόφων, υπάρχει ένα ερειπωμένο μεγάλο ισόγειο πέτρινο κτήριο.
1 Blanc
Φρούριο Λούτσας
Μικρό φρούριο σε ύψωμα στην ανατολική πλευρά της εισόδου του λιμανιού, που χτίστηκε το 1807 κατά την διάρκεια της Δεύτερης Γαλλικής Κατοχής των Ιονίων Νήσων (1807-1810). Στην απέναντι πλευρά του κόλπου οι Γάλλοι είχαν κατασκευάσει και άλλο, μεγαλύτερο σε οπλισμό και οχύρωση, φρούριο, το «Κάστρο» (σήμερα έχει απομείνει η βάση του), και έτσι εξασφάλιζαν τον έλεγχο της εισόδου του λιμανιού. Το φρούριο εξόπλιζαν τα δύο σιδερένια κανόνια που και σήμερα υπάρχουν εκεί. Τα δύο σιδερένια κανόνια του φρουρίου της Λούτσας είναι ίδιου διαμετρήματος (40 ενετικών λιβρών), όμως η προέλευσή τους διαφέρει. Το ένα κατασκευάστηκε σε κρατικά χυτήρια της Αγγλίας την περίοδο 1702-1707 και ως εθνόσημο φέρει το Ρόδο των Τυδώρ. Το άλλο είναι ενετικής προέλευσης, κατασκευάστηκε σε χυτήρια της Λομβαρδίας την περίοδο 1725-1743 και ως εθνόσημο φέρει τον Λέοντα του Αγίου Μάρκου. Το αγγλικό κανόνι, μαζί με άλλα, αγοράστηκε το 1715 από την Βενετία, για εξοπλισμό του στόλου της κατά τον Έβδομο Ενετοτουρκικό Πόλεμο (1714-1718).
Fortress of Loutsa Vathy
Fortress of Loutsa Vathy
Μετά την λήξη του Πολέμου, τα αγγλικά κανόνια μοιράστηκαν στα Ιόνια Νησιά για την άμυνά τους. Έτσι το αγγλικό κανόνι κατέληξε στην Ιθάκη. Αργότερα στάλθηκε στην Ιθάκη και το βενετσιάνικης κατασκευής κανόνι. Τα δύο κανόνια χρησιμοποιήθηκαν για την άμυνα του νησιού μέχρι την λήξη της Ενετοκρατίας (1797). Με την Δεύτερη Γαλλική Κατοχή (1807-1810) οι Γάλλοι έχτισαν τα δύο φρούρια του λιμανιού και τοποθέτησαν στο ανατολικό φρούριο τα δύο κανόνια.
Λούτσα
Μικρή αμμώδης παραλία με ρηχά νερά στην ανατολική πλευρά του κόλπου του Βαθέος, στην είσοδο του λιμανιού. Βρίσκεται πολύ κοντά στο Βαθύ και είναι ιδανική για οικογένειες.
Loutsa beach Vathy © delas photography f
Μονοπάτι Αγ. Ανδρέα
Τον ειδυλλιακό δρόμο της Λούτσας έβαλε και τον έφτιαξαν με έξοδά του ο εξερευνητής σχεδόν κάθε μικρολίμανου της Μεσογείου και φίλος της Ιθάκης Αρχιδούκας της Αυστρίας Λουδοβίκος Σαλβατώρ (1847-1915) σε ένα του πέρασμα από το νησί. Στον Σαλβατώρ οφείλεται και το μονοπάτι που οδηγεί στο εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα και στον φάρο στην άκρη του κάβου του λιμανιού.
Path of St. Andreas Vathy
Εξωκλήσι Αγ. Ανδρέα
Εκκλησάκι χτισμένο στην άκρη του ομώνυμου ακρωτηρίου (κάβος Αγίου Ανδρέα), που σηματοδοτεί την είσοδο των πλοίων στο λιμάνι της Ιθάκης. Το εκκλησάκι, «σήμα κατατεθέν» του λιμανιού, κτίστηκε το 1956 στο σημείο όπου υπήρχε ο παλαιότερος ναός, που ερειπώθηκε από τους σεισμούς. Εορτάζει στις 30 Νοεμβρίου. Ακριβώς μπροστά στο εκκλησάκι υπάρχει μικρός μόλος για να δέσει την βάρκα του αυτός που θα έλθει εδώ από την θάλασσα.
St. Andreas Chapel Vathy © Giorgos Lilas f
Φάρος Αγ. Ανδρέα
Χτισμένος το 1848 στο ομώνυμο ακρωτήριο ανατολικά του λιμανιού της Βαθέος, σε απόσταση 32 μέτρων από την θάλασσα, είναι ο 10ος από τους 13 φάρους που έχτισαν οι Άγγλοι στα Επτάνησα και ένας από τους παλαιότερους στο σύνολο των 23 λιθόκτιστων φάρων του Ιονίου (περίοδος 1822-1926). Ευρύτερα, ο φάρος Άγιος Ανδρέας είναι ένας από τους παλαιότερους φάρους στην χώρα μας – ο πρώτος φανός του ελληνικού κράτους άναψε στο λιμάνι της Αίγινας το 1829/1830. Ο φανός, στημένος πάνω σε στρογγυλό λίθινο πύργο ύψους 5 μέτρων και σε ύψος 9 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, ήταν ορατός σε απόσταση 6 μιλίων. Δίπλα, χτίστηκε το μεγάλο οίκημα του φαροφύλακα και στέρνα. Το 1864, με την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, ο φάρος εντάχθηκε στο ελληνικό φαρικό δίκτυο. Το 1953 χτυπήθηκε από τους σεισμούς και αντικαταστάθηκε με αυτόματο πυρσό.
Lighthouse of St. Andreas Chapel Vathy © delas photography f